Cultuurlandschap

Watererfgoed is van belang voor de identiteit van Noord-Holland. Onderdeel van dat watererfgoed zijn historische waterstructuren, maar die zijn lang niet altijd beschermd. Onderzoek wijst uit dit erfgoed in onze provincie verdwijnt en dat er onvoldoende borging bij gemeenten. 

Tijd voor onze favoriete excursie van ’t jaar: de lente-excursie van het Steunpunt! Dit keer bezoeken we moois op en rondom de hei tussen Hilversum en Laren. We spreken met elkaar af bij Station Hilversum, waar we ons niet uit het veld laten slaan door een klein lente-buitje.

Op woensdagmiddag 19 juni 2024 lanceerde het Steunpunt Cultureel Erfgoed Noord-Holland tijdens het symposium Samen Slimmer bij de Groene Afslag de vijfde editie van erfgoedtijdschrift ode.

Deze editie van ode gaat over het belang van omgevingskwaliteit door erfgoed, waarbij erfgoed wordt bezien in relatie tot alle ruimtelijke opgaven waaraan we werken, zoals de energietransitie en waterveiligheid. De auteurs bieden verschillende perspectieven op dat vraagstuk.

Schrijf je nu in voor de nieuwste editie van ode en ontvang ode digitaal en/of in je brievenbus.

Op woensdag 6 februari organiseerde het Steunpunt een Erfgoedteam over erfgoedbeleid. Hieronder delen we onze observaties, tips & tricks en goede voorbeelden uit de praktijk.

Sinds de zomer van 2023 is een nieuw college van Gedeputeerde Staten in Noord-Holland aangetreden. Gedeputeerde Jelle Beemsterboer heeft voor de huidige collegeperiode Cultureel Erfgoed in zijn portefeuille. Een gesprek om kennis te maken en vooruit te kijken: wat vindt hij belangrijk als het gaat om erfgoed en welke kansen zijn er voor het erfgoed in relatie tot de actuele ruimtelijke opgaven.

De provincie Noord-Holland kent diverse landschappelijke structuren die de gemeentegrenzen overschrijden. Bijvoorbeeld de Westfriese Omringdijk. Hoe borg je de kwaliteiten van deze structuren in gemeentelijk beleid?

Vrijwel elke Noord-Hollandse gemeente heeft er mee te maken: het Bijzonder Provinciaal Landschap (BPL). Wij schreven een korte handreiking over de mogelijkheden binnen een BPL, welke verantwoordelijkheid dit voor gemeenten met zich meebrengt en hoe deze gebieden geborgd kunnen worden in het omgevingsplan.

Op 27 juni jl. is de startversie van het Provinciaal Programma Landelijk Gebied (PPLG) vastgesteld door Gedeputeerde Staten Noord-Holland. Komende maanden zal deze startversie nader worden uitgewerkt. Wat betekent dit voor het landelijk gebied van Noord-Holland dat 76% van de oppervlakte van de provincie beslaat? En wat is de rol van gemeenten binnen dit provinciaal programma?

Op woensdag 10 mei 2023 voerden we onder de vlag van het Erfgoedteam een open gesprek over de samenwerking tussen erfgoedmedewerkers en erfgoedvrijwilligers in de Noord-Hollandse gemeenten. Deelnemers waren dan ook grotendeels erfgoedambtenaren en (vertegenwoordigers van) erfgoedvrijwilligers. De opbrengst van het gesprek hebben we hieronder samengevat tot negen tips voor gemeenten en erfgoedvrijwilligers die willen samenwerken.

In 2021 werd Wallonië getroffen door zware overstromingen. Wat kunnen we leren van deze ramp en hoe kunnen we ons erfgoed beter voorbereiden op de toekomst? Het Groot Onderhoud in Mechelen stond in teken van Klimaat. Lees hier meer.

Op donderdagmiddag 15 juni 2023 lanceerde het Steunpunt Cultureel Erfgoed Noord-Holland tijdens het symposium Samen Slimmer op het Marineterrein in Amsterdam de vierde editie van erfgoedmagazine ode.

Kijk hier de masterclass van 27 maart 2023 terug. De masterclass gaat over onze nieuwste handreiking Groen erfgoed in de Omgevingswet.

In de aanloop naar de provinciale Statenverkiezingen discussieerden 11 kandidaat-Statenleden van provinciale partijen in Noord-Holland over de toekomst van het Noord-Hollands erfgoed. Grote verandering van onze steden, dorpen en het landelijk gebied staan voor de deur. Hoe zorgen we dat het culturele erfgoed bij al deze maatschappelijke druk het fundament blijft, zodat Noord-Holland zijn unieke karakter behoudt? Een terugblik in beeld.

In 2023 zet de provincie Noord-Holland 1,5 miljoen euro in voor twee nieuwe subsidieregelingen voor professionele cultuur- en erfgoedorganisaties. De subsidie is bedoeld voor innovatieve - of samenwerkingsprojecten. Het is de opvolger van de impulsregelingen uit 2022. Vanaf 1 april is het mogelijk om subsidie voor projecten aan te vragen via de website van de Provincie.

Sinds januari 2023 stelt de provincie Noord-Holland de tool “Wegwijzer Ruimtelijke Ontwikkelingen Hollandse Waterlinies Noord-Holland” beschikbaar. De wegwijzer is voor gemeenten die een ruimtelijk initatief moeten toetsen wanneer een ontwikkeling niet past binnen de regels van het bestemmingsplan. Het gaat hierbij om werelderfgoed in het landelijk gebied.

Heb je een goed idee om immaterieel erfgoed door te geven? Voor het zichtbaarder maken, versterken, overdragen, behouden en borgen van Indisch en Moluks immaterieel erfgoed kun je tot en met juni 2024 een subsidie aanvragen.

Regels over de omgang met Bijzondere Provinciale Landschappen en archeologie hebben elkaar wat te bieden: versterking van beleid en verbreding van kennis. Hoe werkt dat in de praktijk? In een blog drie voorbeelden.

Provinciaal Adviseur Ruimtelijke Kwaliteit (PARK) Steven Slabbers is bijna aan het einde van zijn termijn als adviseur. Hij sluit zijn tijd als PARK af met de oplevering van het advies ‘Leven met het water NH’, gericht aan het college van Gedeputeerde Staten en de Waterschappen.

Op 15 maart zijn de waterschapsverkiezingen. De partijen die hier aan meedoen denken verschillend over hoe om te gaan met de verschillende uitdagingen van het waterschap: dilemma’s zijn er genoeg. In dit artikel lees je meer over de geschiedenis van de waterschappen en watererfgoed, want waterschappen hebben veel invloed op ons erfgoed en het cultuurlandschap.

Deze editie van ode gaat over het belang van omgevingskwaliteit door erfgoed, waarbij erfgoed wordt bezien in relatie tot alle ruimtelijke opgaven waaraan we werken, zoals de energietransitie en waterveiligheid. De auteurs bieden verschillende perspectieven op dat vraagstuk.

Kandidaten van provinciale partijen in Noord-Holland discussiëren op 9 maart over de toekomst van het Noord-Hollands erfgoed. Grote verandering van onze steden, dorpen en het landelijk gebied staan voor de deur. Hoe zorgen we dat het culturele erfgoed bij al deze maatschappelijke druk het fundament blijft, zodat Noord-Holland zijn unieke karakter behoudt?

Groen erfgoed (zoals historische tuinen en parken, maar nog veel meer),  is niet alleen maar mooi. Wist je dat groen erfgoed onmisbaar is in de besluitvorming rond ruimtelijke plannen? Lees nu onze handreiking!

Op donderdag 9 februari organiseerden we een online Erfgoedteam met Joost Tennekes over het onderwerp Omgevingskwaliteit door erfgoed. Kijk de uitzending hier terug en lees ons verslag.

Wat betekenen hitte, droogte en wateroverlast voor ons cultureel erfgoed? Om antwoord te krijgen op die vragen heeft de provincie onderzoek gedaan naar de klimaatrisico’s voor het erfgoed in Noord-Holland. De resultaten zijn aangegeven op een digitale kaart die de basis is voor verder onderzoek.

KetelhuisWG is de lokale energiecoöperatie voor het Wilhelmina Gasthuisterrein (WG-terrein) in Amsterdam Oud-West. Wij spraken Annette Schermer, Hans Valkhoff en Edgar Zonneveldt over dit bijzondere project.

Natuurbeheer in het kustgebied is gericht op verruiging - en met name verstuiving - van de natuur. Echter liggen fysieke resten van de Tweede Wereldoorlog direct aan het oppervlak, en beheersmaatregelen vormen een potentiële bedreiging voor hun bestaan. Hoe ga je om met deze kwetsbare 'zachte resten'? Onze adviseur archeologie Sander Hakvoort schreef een blog op basis van een casus in Bloemendaal.

Op woensdagochtend 26 oktober organiseerden we van 10.00 tot 11.00 uur een online Erfgoedteam met Anna Groentjes over het onderwerp erfgoedregistratie. Kijk de uitzending hier terug.

Rosan Kocken (GroenLinks) is gedeputeerde van de provincie Noord-Holland voor Cultuur en erfgoed. Rosan gelooft dat de wereld, duurzamer, gezonder en inclusiever kan, ook voor erfgoed ziet zij kansen. Welke dat zijn lees je hier.

Gemeentelijk erfgoedbeleid gaat niet om de bescherming en benutting van erfgoed alleen. Ook diversiteit en inclusiviteit zijn thema’s die doorwerken in de werkpraktijk. Een aantal praktische tips. 

Op woensdag 22 juni 2022 vond de jaarlijkse zomerexcursie van het Erfgoedteam wederom in de open lucht plaats. Dit jaar brachten wij op de fiets een bezoek aan het prijswinnende Bijzonder Provinciaal Landschap de Amstelscheg en Ouderkerk aan de Amstel, waar thema’s als klimaatadaptatie, gebouwd erfgoed en (Joods) funerair erfgoed samen komen. We stonden op verschillende plekken stil bij actuele ontwikkelingen in het landschap en wat die betekenen voor het behoud van erfgoed en de erfgoedbeleving.

Tijdens vier Landschapstalks, die georganiseerd werden door Ode aan het landschap Noord-Holland en het Steunpunt, hebben we verkend hoe het spanningsveld er uitziet tussen ons waardevolle cultuurlandschap en de veranderingen die er aankomen. Lees in onze publicatie de oogst van deze vruchtbare Landschapstalks!

Tijdens vier Landschapstalks, die georganiseerd werden door Ode aan het landschap Noord-Holland en het Steunpunt, hebben we verkend hoe het spanningsveld er uitziet tussen ons waardevolle cultuurlandschap en de veranderingen die er aankomen. Dit is deel 3: Overstromingen in de polder.

Tijdens vier Landschapstalks, die georganiseerd werden door Ode aan het landschap Noord-Holland en het Steunpunt, hebben we verkend hoe het spanningsveld er uitziet tussen ons waardevolle cultuurlandschap en de veranderingen die er aankomen. Dit is deel 2: De RES: de energieopgave langs de A9.

Tijdens vier Landschapstalks, die georganiseerd werden door Ode aan het landschap Noord-Holland en het Steunpunt, hebben we verkend hoe het spanningsveld er uitziet tussen ons waardevolle cultuurlandschap en de veranderingen die er aankomen. Dit is deel 4: 400 jaar Purmer.

Voor de derde editie van de Ode schreef Elyze Storms-Smeets, verbonden aan de Wageningen Universiteit en het Gelders Genootschap het hoofdartikel ‘Een ander perspectief’. Aanvullend stelde zij een leeslijst op.

Het Steunpunt Cultureel Erfgoed Noord-Holland doet onderzoek naar inclusiviteit in relatie tot erfgoed. Door de verschillende waarden die mensen aan plekken en gebouwen toekennen zichtbaar te maken, kunnen wij die waarden ook beter beschermen. Lees meer!

Het thema van deze ode is 'integraal werken'. Hoewel dat misschien niet zo spannend klinkt, is het cruciaal voor het erfgoed dat we samen optrekken met andere sectoren. Denk aan de grote verduurzamingsopgave in het erfgoed en aan de energietransitie in ons cultuurlandschap.

Steunpunt Cultureel Erfgoed Noord-Holland ontwikkelde speciaal voor niet-erfgoedambtenaren de basismodule ‘Erfgoed in ruimtelijk beleid’. Kijk hier de bijeenkomst terug.

In februari 2022 presenteerde de Raad voor Cultuur het veelbesproken rapport ‘Archeologie bij de tijd’. We gaan in gesprek met de spil van het bestel; de gemeente.

De zonovergoten Landschapstalks 2022 waren een succes. In de laatste week van april bezochten het Steunpunt  Monumenten & Archeologie Noord-Holland en Ode aan het Landschap NH vier bijzondere plekken. Op deze plekken van ontwikkeling voerden we discussie en vierden we het landschap.

Op 16 maart waren de gemeenteraadsverkiezingen. De portefeuilles worden nu verdeeld, waaronder cultureel erfgoed. Niet alle bestuurders hebben evenveel ervaring of affiniteit hiermee. Hoe zorg je er als erfgoedambtenaar voor dat een bestuurder snel vertrouwd raakt en hoe help je de ambities te verwezenlijken?

Hoe borg je de cultuurhistorische waarden van een landgoed in het omgevingsplan? En wat als dat landgoed deel uitmaakt van een grensoverschrijdende landgoederenzone, met kilometers lange lanen en zichtlijnen? Steunpunt Cultureel Erfgoed Noord-Holland en Erfgoedhuis Zuid-Holland hebben samen een eerste handreiking ontwikkeld om tot antwoorden te komen.

In het Digitaal Erfgoedloket stond erfgoed in digitale of gedigitaliseerde vorm centraal. In het laatste vragenuur was Mark Alphenaar van het Regionaal Archief Alkmaar te gast en bespraken we het online delen van collecties. Een digitale erfgoedcollectie wordt immers pas echt goed zichtbaar als publiek wordt bereikt. Hoe je dit aanpakt? Lees hier alle tips en trucs!

Speciaal voor gemeenteraadsleden is er nu een podcast over cultureel erfgoed. Wat bedoelen we eigenlijk met ‘erfgoed’? Wat kun je als raadslid of gemeenteraad doen voor het lokale erfgoed? En wat als je meer te weten wilt komen over erfgoed? Luister hier de podcast mét en vóór raadsleden! Nu te beluisteren, aflevering 1 met Christian Pfeiffer en Meis de Jongh.

Duurzaamheid en inclusiviteit zijn belangrijk binnen het nieuwe provinciale erfgoedbeleid. Beide thema’s kunnen spanning opleveren maar gedeputeerde Zita Pels zoekt graag naar balans en nieuwe perspectieven. Ze is trots op het brede draagvlak voor erfgoed in Provinciale Staten. Een interview. 'En vaak ligt er dan ook een kans om het erfgoed mooier te maken. Dat noem ik samen slimmer.’

Het Steunpunt heeft het Netwerk voor Nieuwe Erfgoedprofessionals in het leven geroepen voor startende erfgoedspecialisten. Lees hier over de ervaringen van twee leden van het Netwerk: Lotte Portier en Astrid Zwaag. Lees hier het verhaal van Lotte.

Het Steunpunt heeft het Netwerk voor Nieuwe Erfgoedprofessionals in het leven geroepen voor startende erfgoedspecialisten. Lees hier over de ervaringen van twee leden van het Netwerk: Lotte Portier en Astrid Zwaag. Lees hier het verhaal van Astrid.

Draagvlak voor erfgoed in de gemeente groeit als je het zichtbaar maakt en deelt, ook digitaal. Dat vraagt om gedigitaliseerde objecten, foto’s en documentatie uit mooie collecties. Hoe pak je het digitaliseren aan? Lees de tips in de folder ‘digitaal erfgoed’.

Samen met het RES en de provincie organiseerden we op donderdag 20 januari van 15.00 tot 16.30 uur de Kennissessie kleine windturbines in Noord-Holland. Tijdens de kennissessie bespraken we de kansen, aandachtspunten en oplossingen vanuit verschillende perspectieven, zoals cultuurhistorie, planologie, de RES, ruimtelijke kwaliteit en agrarische bedrijfsvoering.

Regels voor de fysieke leefomgeving zijn samengevoegd in 1 verordening zodat duidelijk is welke regels waar gelden in Noord-Holland. Er is een digitale viewer (kaart) waarmee je met een klik op een locatie direct de bijbehorende regels ziet. Hierdoor ontstaat een beter beeld van wat er mag, worden plannen beter aangepast op de omgeving en kunnen projecten sneller starten.

Tijdens drie Landschapstalks, die georganiseerd werden door Ode aan het landschap Noord-Holland en het Steunpunt, hebben we verkend hoe het spanningsveld er uitziet tussen ons waardevolle cultuurlandschap en de veranderingen die er aankomen. Lees in onze publicatie de oogst van deze vruchtbare Landschapstalks!

Tijdens dit vragenuur gaf fervent Wikipediaan Hay Kranen een introductie op Wikidata en vertelde over de mogelijkheden die het biedt voor het erfgoedveld en gemeenten.

Renee Stroomer is als erfgoedspecialist werkzaam bij het Steunpunt. Zij was net zoals veel vakgenoten aanwezig bij het Monumentencongres 2021. Renee luisterde naar keynote speaker Eric Luiten die opende met de vraag: "Wie is er vooral geïnteresseerd in de geschiedenis en wie in de toekomst?" Renee geeft ons antwoord!

Het Netwerk voor Nieuwe Erfgoedprofessionals is bedoeld voor nieuwe erfgoedmedewerkers die het gemeentelijk erfgoedveld aan het verkennen zijn. Wij brengen starters in de erfgoedsector samen zodat zij ervaringen kunnen delen en nieuwe kennis kunnen opdoen. Onze Syllabus 2021 is nu hier downloaden.

Wij organiseerden op 28 oktober 2021 een bijeenkomst over het belang van inclusiviteit en diversiteit in gemeentelijk erfgoedbeleid. Wij koppelen de inzichten uit deze bijeenkomst graag aan u terug omdat gemeenten de komende jaren steeds meer te maken gaan krijgen met dit thema. Inclusivitieit staat op bij ons op de agenda, bij u ook?

Door terminologiebronnen te gebruiken bij het beschrijven van erfgoedcollecties zorg je voor betere vindbaarheid en hogere kwaliteit van de registratie. Lees het verslag van het vragenuur hierover.

In dit erfgoedteam over diversiteit en inclusiviteit in gemeentelijk beleid, gingen wij in gesprek met Noord-Hollandse erfgoedambtenaren over het belang van een bredere, inclusieve blik op erfgoed en over bewustzijn over het eigen perspectief naar aanleiding van presentaties van socioloog Frans Soeterbroek en historicus Dineke Stam.

Met een informatiebeleidsplan leg je een basis voor verdere plannen met (digitaal) collectiemateriaal en informatie over erfgoed. Lees het verslag van het vragenuur hierover.

De historische kaarten uit 1832 van heel provincie Noord-Holland zijn nu te bekijken via onze kaartviewer. De kaartlaag met kadastrale minuutplannen kan gecombineerd worden met de andere kaarten in de viewer, zoals topografische kaarten, luchtfoto’s, hoogtebestanden of andere historische kaarten.

Voorafgaand aan de werksessies voor het Economisch Herstel en Duurzaamheid Fonds (EHDF) zette het Steunpunt via de Noord-Hollandse gemeenten een enquête uit om een eerste indruk te krijgen van de problematiek en de behoeften. Dit zijn de resultaten.

Tijdens drie landschapstalks, die georganiseerd werden door Ode aan het landschap Noord-Holland en het Steunpunt, hebben we verkend hoe het spanningsveld er uitziet tussen ons waardevolle cultuurlandschap en de veranderingen die er aankomen. Bekijk hier de oogst en kijk de samenvatting van de talks terug.

Goede en onafhankelijke toegang tot ons cultureel erfgoed is van groot belang. Erfgoedorganisaties beschikken over veel kennis van lokaal erfgoed. Een goede digitale ontsluiting hiervan helpt gemeenten bij hun erfgoedtaken. Het Digitaal Erfgoedloket ondersteunt bij het tonen en verbinden van digitaal erfgoed.

De combinatie van de opslag van water, recreatie en cultuurhistorie maakt Drachterveld tot een integraal project en dit is helemaal in lijn met de Via Parijs, een ontwerpverkenning van het College van Rijksadviseurs over hoe Nederland op een aantrekkelijke wijze klimaatneutraal- en adaptief kan worden.

Op donderdag 24 juni 2021 vond de jaarlijkse zomerexcursie van het Erfgoedteam plaats in de open lucht. Dit jaar brachten wij op de fiets een bezoek aan Haarlem: een gemeente waar op het gebied van archeologie, gebouwd erfgoed en cultuurlandschap heel veel gebeurt.

In dit Erfgoedteam over de werkdruk bij de erfgoedambtenaar gingen wij in gesprek met erfgoedambtenaren van de verschillende gemeenten in Noord-Holland. Over de werkdruk die zij wel/niet ervaren en hoe zij een balans weten te vinden tussen de basistaken en de politieke waan van de dag.

Steeds meer gemeenten kampen met zowel droogte als wateroverlast. De kans daarop neemt toe door de klimaatveranderingen en verstedelijking. Dit vraagt om oplossingen om het overtollige water tegen te houden bij hogere pieken, op te kunnen slaan tijdens droge perioden en beter af te kunnen voeren in nattere perioden.

Kijk hier de masterclass van 6 juli 2021 over digitaal erfgoed terug. De masterclass werd georganiseerd door Steunpunt Cultureel Erfgoed Noord-Holland.

In deze editie zetten wij het landschap extra in de schijnwerpers, zodat de veelzijdigheid, de verandering van het landschap en als het andere moois de aandacht kan krijgen die ze verdienen. 

Het Steunpunt brengt samen met José van Campen (Woord en Plaats), Bas Schout (Schout rv&b) en Joske Poelstra (Rho Adviseurs) een publicatie uit over de kansen van erfgoed in het omgevingsplan. Het is een verkenning van de kansen die het nieuwe omgevingsplan biedt voor behoud, benutting en ontwikkeling van het cultureel erfgoed.

Gemeenten zijn verplicht het landschap en erfgoed integraal met andere beleidsterreinen op te nemen in de omgevingsvisie. Een aandachtspunt is dat het erfgoed daadwerkelijk in het verhaal wordt verweven en niet een losstaande paragraaf wordt. De gebiedsbiografie is een goede manier om de kernkwaliteiten in woord en beeld te vatten en te koppelen aan de gemeentelijke ambities.

Noord-Hollandse bijzondere natuurlijke landschappen en landschapselementen worden sinds november 2020 beschermd door de omgevingsverordening (OV NH2020). Deze wijziging heeft consequenties voor gemeentelijk beleid. We gaan in gesprek met Martin Vos, beleidsadviseur omgevingsbeleid van provincie Noord-Holland.

De provincie Noord-Holland heeft 100 miljoen euro beschikbaar gesteld om de economische en maatschappelijke effecten als gevolg van de uitbraak van corona te verzachten. Het geld wordt de komende jaren gebruikt om 3 doelen te bereiken.

De centrale doelstelling van het themajaar Ode aan het Landschap (2021) is het creëren van een structurele nieuwe kijk op en een herwaardering van het landschap. Hierin worden heden, verleden en de toekomst van het landschap voor het voetlicht gebracht. We vroegen Ellen Klaus van OdeaanNH om uiteen te zetten wat er dit jaar allemaal te gebeuren staat.

De komende maanden blijven afstand en de digitale wereld ons werk bepalen. Dat betekent dat we meer tijd hebben voor andere zaken, zoals onderzoek en publicatie. In de eerste helft van 2021 kunnen jullie dan ook enkele publicaties van het Steunpunt verwachten. Onder andere verschijnen dit jaar onze tijdschriften Ode en Schatrijk.

Vanaf 2022 is (naar verwachting) de Omgevingswet van kracht. Met de Omgevingswet wordt vooroverleg en maatwerk belangrijker. Dit biedt gemeenten meer kansen om het archeologische erfgoed tijdig te betrekken en een bijdrage te laten leveren aan de omgevingskwaliteit. Juist door behoud in situ!

Tot eind vorig 2020 stond het provinciale beleid kleine windturbines niet toe in Noord-Holland. Inmiddels worden ze onder bepaalde voorwaarden toegestaan door de provincie. Lees hier meer over de voorwaarden en het belang van goede landschappelijke inpassing.

Deze editie van het jaarlijkse Rondetafelgesprek over een van de provinciale archeologiegebieden was het Oer-IJ aan de beurt. De volgende vraag stond centraal tijdens de ditmaal digitale bijeenkomst: ‘Hoe zorg je ervoor dat erfgoed, en archeologisch erfgoed in het bijzonder, wordt meegewogen bij de opgaven binnen de regio Oer-IJ?’

“Bij een projectbesluit wordt een omgevingsvergunning verleend zonder dat een bestemming wordt aangepast, hierdoor blijft de bestaande bestemming bestaan.” Lees hier hoe het mogelijk werd om zonneveld Tripkouw aan te leggen naast een dorpkern. En hoe zit het met landschappelijke inpassing?

Kijk hier de masterclass van 3 december 2020 over de gebiedsbiografie in de omgevingsvisie terug. De masterclass werd georganiseerd door Steunpunt Cultureel Erfgoed Noord-Holland.

Wanneer kies je als gemeente voor het beschermen van groen erfgoed en wat zijn in dat geval de mogelijkheden? Twee sprekers lieten tijdens het Erfgoedteam vanuit hun verschillende invalshoeken zien hoe groen erfgoed behouden kan blijven. Lees hier het verslag.

Ga je een stolp kopen, verbouwen, restaureren, verduurzamen of herbestemmen? In dit artikel tref je informatie aan over verschillende zaken waar je mee te maken kunt krijgen, zoals financiering, vergunningen en planologie, archeologie, architectuur en erf, cultuurhistorie, subsidies, verduurzaming en bouwtechnische vraagstukken.

De Noord-Hollandse digitaal erfgoedcoach is toegankelijk voor medewerkers van erfgoedinstellingen (vrijwilligers en betaald) uit alle sectoren: archieven, bibliotheken, wetenschap, musea en media/AV. Ze geeft kosteloos advies en ondersteuning bij vraagstukken op het gebied van digitalisering en gedigitaliseerde collecties, maar ook bij het aanvragen van subsidies.

Het zonneveld ligt in het zuiden van gemeente Eemnes, in de oksel van de A1 en de A27. Het driehoekige gebied wordt – met de houtwal langs de Eikenlaan aan de noordzijde, de lintbebouwing van de Wakkerendijk aan de oostzijde en de rijkswegen langs de zuidzijde – duidelijk afgebakend. In 2018 werd het zonneveld, dat in samenwerking met de grondeigenaar werd gerealiseerd door KiesZon, officieel geopend.

In de Wieringermeerpolder wordt al sinds de jaren ‘70 elektriciteit opgewekt uit windenergie. Sindsdien is het aantal windturbines uitgegroeid tot een totaal van 93, onderverdeeld in 5 lijnopstellingen en 35 solitaire turbines.

In de LinkedIn groep 'Archeologie, Omgevingswet en kwaliteit leefomgeving' delen we kennis, ideeën en best practices op het snijvlak van archeologie en de Omgevingswet. In deze nieuwe rubriek ‘De Vraagbaak’ willen wij vragen aan de orde laten komen over archeologie in  relatie tot de omgevingswet.

De ErfgoedRaad is een informatieve talkshow voor Staten- en raadsleden over erfgoed in Noord-Holland. Dit programma illustreert de meerwaarde van erfgoed voor andere opgaven aan de hand van vijf actuele voorbeelden.

Op woensdag 27 mei organiseerde het Erfgoedteam de bijeenkomst Verduurzaming van Wederopbouwwijken. Er was een grote hoeveelheid deelnemers, waaronder ook gemeentelijk ambtenaren buiten de provincie Noord-Holland en medewerkers van woningbouwcorporaties. Lees hier het verslag en bekijk de presentaties.

Veel mensen vinden het vanzelfsprekend dat erfgoed er is, maar dat is er zeker niet. De verhalen in dit blad laten zien hoe erfgoed een goede plek kan krijgen én houden in het huidige landschap en in onze dorpen en steden. 

Ook het Steunpunt moest even schakelen om het werk zo goed mogelijk voort te kunnen zetten. In dit artikel vertellen we hoe we dat doen en reiken we verdere informatie aan voor organisaties en particulieren die met erfgoed te maken hebben. Ambtenaren wordt gevraagd te inventariseren wat de gevolgen voor het erfgoed zijn in hun gemeente. Laat het ons weten!

In februari 2019 startte gemeente Hilversum met het project ‘Erfgoedgesprekken met de maatschappelijke wereld’. We vroegen Annette Koenders, senior beleidsadviseur Cultureel Erfgoed en Dierenwelzijn bij gemeente Hilversum, ons hier meer over te vertellen.

De afgelopen jaren is de provinciale monumentenlijst herijkt. Ter vervolg worden momenteel alle redengevende omschrijvingen geactualiseerd. Veel gemeenten hebben hier vragen over. Om onduidelijkheid rond de vergunningverlening te voorkomen werkt het Steunpunt aan een handout over het vigerende beleid en de geldende procedure.

Op 12 maart 2020 organiseerden we de tweede netwerkbijeenkomst van het jaar in Hilversum. Hier lees je het verslag, kun je de presentaties bekijken, zie je de foto's en vind je relevante links en aanvullende informatie.

Breinbreker: Wanneer verpest de omgeving het aanzicht van een monument?

Martin van Bleek gaf op 8 januari 2019 een presentatie over Erfgoed in de Omgevingswet: de omgeving van het monument.

Op donderdag 6 februari 2020 organiseerde het Erfgoedteam de bijeenkomst 'Wat behouden we eigenlijk?'. Aanleiding hiervoor was het toenemende aantal vragen over de mogelijke vormen van bescherming van gebouwd erfgoed. Het doel was om inzicht te geven in de bestaande beschermingsvormen en met actuele casussen van de gemeente Alkmaar en Haarlemmermeer te onderzoeken hoe specifieke erfgoedwaarden het best beschermt kunnen worden.

Ondanks de vele initiatieven en de bekendheid van de Westfriese Omringdijk zijn de monumentale kwaliteiten van de dijk niet altijd goed geborgd in beleid en is de dijk ook niet altijd goed beleefbaar. Het Steunpunt Cultureel Erfgoed Noord-Holland ging samen met het hoogheemraadschap, de provincie en gemeenten op zoek naar oplossingen.

De stolpboerderij is misschien wel de meest kenmerkende gebouwtype van onze provincie. Maar stolpboerderijen staan nooit op zichzelf. De geactualiseerde Leidraad Landschap en Cultuurhistorie heeft voor het eerst stolpenstructuren benoemd, omschreven en planologisch verankerd. Maar waar hebben we het dan over en wat moeten gemeenten daarmee? Het Steunpunt ontwikkelde een filmpje over stolpenstructuren en schreef een artikel om gemeenten op weg te helpen.

Op 11 februari 2020 organiseerden we de eerste netwerkbijeenkomst van het jaar in Alkmaar. Hier lees je het verslag, kun je de presentaties bekijken, zie je de foto's en vind je relevante links en aanvullende informatie.

Steeds meer gemeenten maken werk van de Omgevingswet. Sommige gemeenten hebben al een omgevingsvisie opgesteld, maar de meeste gemeenten beginnen daar nu mee. In dit artikel kun je lezen hoe je erfgoed goed kan borgen in de omgevingsvisie en kan controleren of de omgevingsvisie aan de juridische plichten voldoet.

Gemeenten spelen een centrale rol bij het behoud en de herbestemming van leegkomende stolpboerderijen. Dit artikel richt zich op de ruimtelijke verankering van de stolpenstructuren. De onderzochte methodes kunnen echter ook toepasbaar zijn op andere ruimtelijke structuren, zoals dijken, militaire stellingen, wegen van historische waarde en beschermde stads- of dorpsgezichten.

De laatste tijd worden veel innovatieve technieken ontwikkeld is kunnen worden ingezet bij restauratie van erfgoed. Welke kansen bieden deze nieuwe technieken en wat hebben ze voor gevolgen voor de authenticiteit van een monument als details en materiaal straks niet meer te onderscheiden zijn van het oorspronkelijke? Hoever wil of mag je gaan? Over dit en meer discussieerde we met het Erfgoedteam. Lees hier het verslag.

Gemeenten weten over het algemeen veel van de gebouwde monumenten en de historische stadsontwikkeling. Over hoe de openbare ruimte zich door de eeuwen heen heeft ontwikkeld is veel minder bekend. Onderzoek naar de nog aanwezige cultuurhistorische waarden zou als inspiratiebron voor de toekomstige inrichting kunnen dienen. Doel van deze Erfgoedteam was Noord-Hollandse gemeenten in deze verkenning te inspireren.

Nancy Arkema schreef voor ons een blog over participatie en erfgoed in de Omgevingswet. Onder meer komen er een aantal voorbeelden aan bod van instrumenten die je kunt inzetten en twee uitgewerkte praktijkvoorbeelden.

Impressie van de bijeenkomst Stelling van Amsterdam / Nieuwe Hollandse Waterlinie van vrijdag 15 november. Bekijk de presentaties, lees over de inzichten die de dag opleverde en laat u doorverwijzen naar nuttige tools en websites.

Er verschijnen veel beleidsstukken, handreikingen en andere instrumenten over zonnevelden. Waar kunt u welke informatie ophalen en inspiratie opdoen om zonneveldenbeleid te ontwikkelen voor uw gemeente?

Op dinsdag 15 oktober organiseerde het Steunpunt een bijeenkomst over de gebiedsbiografie als basis voor de omgevingsvisie. Lees hier het verslag en bekijk de presentaties.

Op 3 september 2019 organiseerde het Steunpunt Cultureel Erfgoed Noord-Holland een excursie langs verscheidene zonneweides. Bekijk hier de lessons learned en een foto-impressie.

Frank Roole en Rudie Hoogerland van de Transformator deden onderzoek naar hoe gemeentelijke ambities een ruimtelijke vertaling kunnen krijgen met respect voor en inspiratie door het cultuurlandschap.

In de maanden voor de zomer organiseerde het Steunpunt verschillende evenementen. Het waren enerverende maanden en we kunnen ons voorstellen dat u niet alles heeft kunnen bijwonen. Daarom hierbij een terugblik.

Recent heeft de provincie een handreiking gepubliceerd voor het inpassen van zonneparken het Noord-Hollandse landschap. We zetten een aantal aandachtspunten op een rijtje.

Het loket van het Steunpunt is al enkele jaren via de website, email en telefoon bereikbaar voor vragen. Het is in die tijd uitgegroeid tot vaste vraagbaak voor ambtenaren, maar ook voor bedrijven en particulieren. Tijd voor een analyse.

We vroegen gedeputeerde Zita Pels (GroenLinks) wat erfgoed voor haar betekent en wat de komende jaren de belangrijkste erfgoed-opgaven zijn. Lees hier het interview.

Om 15 mei organiseerde het Steunpunt Cultureel Erfgoed Noord-Holland in samenwerking met de RCE de cursus Erfgoed in de Omgevingswet. Lees hier het verslag.

Ook in 2019 komen medewerkers van het Steunpunt bij gemeenten ‘thuis’. Via ‘Loket op Maat’ vindt een informeel gesprek plaats tussen de ambtenaar die erfgoed in zijn of haar takenpakket heeft, en het Steunpunt.

Per januari 2019 is Steven Slabbers in functie als onafhankelijk adviseur ruimtelijke kwaliteit van de provincie Noord-Holland. Nu hij een aantal maanden aan het werk is leek het ons een goed idee om te horen wat voor agenda hij heeft.

Een analyse van de praktische toepassing (als onderdeel van de omgevingsvisie) van het concept Biografie van het landschap. Met voorbeelden uit Stichtse Vecht en Haarlem.

Op 16 april 2019 organiseerde het Steunpunt Cultureel Erfgoed Noord-Holland een netwerkbijeenkomst in Broek op Langedijk. Lees hier het verslag en bekijk de foto's.

De zon schijnt op het nieuwste gewas van de Haarlemmermeer. Dit is een voorbeeldproject van de landschappelijke inpassing van de energietransitie.

Handvatten voor (monumenten)-ambtenaren! Lees hier het verslag over de Erfgoedteam bijeenkomst van 27 maart over bouwhistorische onderzoeken.

In de kaartviewer van het Steunpunt vindt u verschillende kaartlagen over archeologie, monumenten en het landschap.

Het Steunpunt organiseerde op donderdag 14 februari een themabijeenkomst Jong Archeologisch Erfgoed (1750-1950): omgang met stellingen en linies. Een verslag.

In aanloop naar de Provinciale Statenverkiezingen organiseerde het Steunpunt een verkiezingsdebat voor (aankomend) bestuurders over de relatie tussen erfgoed en grote maatschappelijke opgaven. Lees het korte verslag en bekijk de foto's.

De RCE komt met een landelijke publicatie over zonne-energie en erfgoed. Lees hier het rapport, en ook wat het Steunpunt de afgelopen maanden met dit onderwerp heeft gedaan.

Het Steunpunt organiseerde in samenwerking met het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier en de provincie een bijeenkomst over de integratie van landschap en erfgoed in de ruimtelijke planvorming binnen het waterbeheer. Een beeldverslag.

Archeologie, het vaak ongeziene erfgoed, is meestal geen thema wanneer er over bodemdaling wordt gesproken. Maar hoe terecht is dat? In hoeverre vormt bodemdaling een bedreiging voor de het ondergrondse archeologische erfgoed?

In aanloop naar de Provinciale Statenverkiezingen organiseert het Steunpunt een verkiezingsdebat over erfgoed voor aankomende bestuurders.

Hoe kun je als gemeente zorgen dat je erfgoedbeleid goed in elkaar steekt als de Omgevingswet in 2021 van kracht wordt? Welke aspecten van de wet verdienen het komende jaar het meest onze aandacht?

Het Steunpunt bouwt aan een overzichtelijke databank met herbestemmings- en energietransitievoorbeelden. Lees hier welke projecten inmiddels de revue zijn gepasseerd.

Vooruitblik naar de Erfgoedteams van 2019: bijeenkomsten waarin erfgoedvragen van gemeenten worden beantwoord door de leden van het Erfgoedteam.

Kameleontisch dubbelgebruik: een zonneveld op technisch water. De samenwerking tussen verschillende ervaren partijen met andere expertise heeft geleid tot een logisch in het landschap ingepaste zonneveld

De zonnehuid van de vuilstort. Het Steunpunt Monumenten & Archeologie komt met nieuwe voorbeeldprojecten. Deze keer gaan die over de inpassing van zonnevelden in het cultuurlandschap.

Op dinsdag 16 oktober organiseerde het Steunpunt Monumenten en Archeologie in samenwerking met de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed de cursus Erfgoed in de Omgevingsvisie, waar werd ingegaan op de integratie van erfgoed in de omgevingswet die in 2021 in werking treedt.

Als de Omgevingswet wordt ingevoerd, verandert er erg veel voor iedereen die werkt aan de fysieke leefomgeving. Om medewerkers van gemeenten ...

Op 18 oktober bediscussieerde het Erfgoedteam het thema ‘De combinatie tussen erfgoed- en natuurbeheer’. Natuurbeheer en erfgoed zitten elkaar soms in de weg. Hoe kunnen we deze twee thema’s combineren?

Hoe kunnen we de kernwaarden en ruimtelijke kwaliteiten van het Oer-IJ gebied behouden en versterken? De uitkomsten van de inspiratiebijeenkomst over de toekomst van een van de oudste landschappen van Noord-Holland.

Inspiratie opdoen en informatie vergaren over het vergroenen een buurt of bedrijventerrein. Ontwikkeld door Groen Kapitaal en de provincie Noord-Holland.

Lees hier het interview van het Steunpunt met cultureel gebiedsontwikkelaar Ellen Klaus.

Afgelopen tijd heeft het Steunpunt gewerkt aan een database met (verdwenen) buitenplaatsen, kastelen en landgoederen. De kaart geeft een prachtig overzicht van de buitenplaatsen in Noord-Holland.

In de Ministerraad is vandaag de beleidsbrief Erfgoed Telt van minister Van Engelshoven behandeld. In de beleidsbrief gaat het kabinet specifieker in op het erfgoedbeleid en de betekenis van erfgoed voor de samenleving.

Het verslag van de Expeditie Heerhugowaard op 9 maart 2018.

Erfgoedteam van 20 september 2017 over Groen Erfgoed.

Verslag van de A&O dag over Groen erfgoed op 31 oktober 2017.

Verslag van de Netwerkbijeenkomst in Hoorn op 27 maart 2018.

Verslag van de Netwerkbijeenkomst: Metropoolregio Amsterdam op 13 februari 2018.

Verslag van de Netwerkbijeenkomst: Kennemerland op 22 februari 2018.

Verslag van de Netwerkbijeenkomst: Hollands Kroon op 8 maart 2018.

De Erfgoedteam bijeenkomst op 16 mei had als thema metselwerk en restauratie.

Erfgoedteam van 29 november 2017 over archeologische en cultuurhistorische monumenten en structuren.

De laatste themadag van de drieluik Religieus Erfgoed stond in het teken van het ondergrondse religieuze erfgoed, de archeologie.

Het Steunpunt organiseerde dit jaar vier goed bezochte Netwerkbijeenkomsten. Thema’s varieerden van Omgevingswet tot archeologie en aardkundige monumenten.

"Het is verbazingwekkend dat zo’n klein bos zoveel commotie kan veroorzaken". Lees hier het verhaal over het Echobos ten westen van de Brink in Muiderberg.

"Een reconstructie van zo beperkte datum heeft vanuit het oogpunt van bescherming geen of nauwelijks cultuurhistorische waarde op nationaal niveau."

Er worden de komende jaren zo’n 15 tot 4500 sluitingen verwacht, zeer verontrustende geluiden gebaseerd op cijfers uit 2016 toen 82% van de gelovigen aangaf nooit (meer) een kerk te bezoeken.

"Van collectie naar connectie, van gebouw naar gebruik, van objectgericht naar gebiedsgericht"

"Zie dit als de opdracht voor de erfgoedsector in relatie tot de Omgevingswet."

"Toekomstgerichte vragen van mensen die elke dag met geschiedenis te maken hebben. Dat past goed bij de insteek die de provincie in 2016 in de cultuurnota heeft willen vastleggen".

"Waar en hoe kan ons erfgoed gekoppeld worden aan ruimtelijke plannen, zodat zowel het plan als het erfgoed er beter van wordt?”

Lees hier het interview van het Steunpunt met gedeputeerde Jack van der Hoek.

Lees hier de inzichten over erfgoed die tijdens het jaarlijkse netwerkdinervoor wethouders Cultuur en Erfgoed naar boven kwamen.

Heeft uw gemeente een ruimtelijk vraagstuk waarbij u steun kunt gebruiken? Het Steunpunt Cultureel Erfgoed Noord-Holland is op zoek naar projectideeën of ruimtelijke vraagstukken met betrekking tot erfgoed binnen de thema’s monumenten en herbestemming, cultuurlandschap en erfgoed in de Omgevingswet.

De 17de-eeuwse Middenweg vormt de ruggengraat van Heerhugowaard. Archeologisch onderzoek laat zien hoe de weg zich door de eeuwen heen ontwikkeld heeft.

School 7 gaat verder als bibliotheek. Het charmante oude basisschooltje is nu een ontmoetingsplek die het stadscentrum en de Rijkswerf Willemsoord aan elkaar knoopt.

Lees hier het verslag van de Expertmeeting bij De Poel, Zuiderwoude op 25 januari 2018.

Fort K’IJK biedt sinds 2017 ruimte aan een belevingscentrum over de natuur en het landschap van de Stelling van Amsterdam. Daarbij is een deel van het fort verbouwd tot zorgwoningen voor jongvolwassenen met autisme.

Lees hier het verslag van de Expertmeeting bij NERA, Nederhorst den Berg op 16 november 2017.

Het herbestemmingstraject Fort K’ijk is inmiddels een paar jaar geleden afgerond en in het voormalig militaire fort wonen sindsdien autistische jongvolwassenen. Hoog tijd voor een update anno 2022. Het Steunpunt ging in gesprek met Telly Noutsis, directeur van de exploitant de Heeren van Zorg, om te bespreken welke nieuwe inzichten ontstaan zijn naar aanleiding van de exploitatie.